| مدیریت جهادی در دوران دفاع مقدس؛ تحلیل تجربیات فرماندهان سپاه و شیوه‌های تصمیم‌گیری در شرایط بحران؛ یک فراتحلیل کیفی |
| کد مقاله : 1236-PAYDARI02 |
| نویسندگان |
|
سید محسن خادمی نوش آبادی * عضو هیات علمی دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران. |
| چکیده مقاله |
| مدیریت جهادی به‌عنوان یک رویکرد استراتژیک در مواجهه با بحران‌ها، طی دوران دفاع مقدس نقش بی‌بدیلی در موفقیت‌های نظامی، تقویت انسجام اجتماعی و تحولات مدیریتی ایفا کرد. این مقاله با استفاده از روش فراتحلیل کیفی و مرور نظام‌مند، به بررسی و تحلیل ۳۸ مقاله منتشرشده در بازه زمانی ۱۳۸۵ تا ۱۴۰۳ درباره تجربیات فرماندهان سپاه و شیوه‌های تصمیم‌گیری آنان در شرایط بحرانی پرداخته است. این پژوهش تلاش دارد تا با شناسایی عناصر کلیدی و سازوکارهای مؤثر مدیریت جهادی، الگویی جامع برای مدیریت بحران ارائه دهد. نتایج نشان می‌دهد که مدیریت جهادی با اتکا به ارزش‌های بنیادین همچون خدامحوری، ایثار، بصیرت و عدالت، توانسته است در کنار بهره‌گیری از خلاقیت، نوآوری و تصمیم‌گیری استراتژیک، به حل پیچیده‌ترین چالش‌ها و دستیابی به اهداف کلان کمک کند. تجزیه وتحلیل یافته‌ها حاکی از آن است که شرایط علّی (تهدیدات نظامی و دشمن)، زمینه‌ای (ارزش‌های اسلامی و ملی) و مداخله‌گر (رهبری تحول‌آفرین و ایدئولوژی انقلاب اسلامی) با شکل‌دهی به جهان‌بینی ایثار، راهبردهای رفتاری مؤثری را تسهیل کرده‌اند که پیامدهایی چون موفقیت‌های عملیاتی و افزایش قدرت بازدارندگی نظامی را به همراه داشته‌اند. این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که چالش‌های مدیریتی دوران دفاع مقدس در سه حوزه رفتاری، ساختاری و زمینه‌ای طبقه‌بندی می‌شوند و برای مقابله با آن‌ها، الزامات مدیریتی مانند توانمندسازی منابع انسانی، برنامه‌ریزی انعطاف‌پذیر، رهبری مشارکتی و نظارت مستمر، نقشی حیاتی داشته‌اند. در عین حال، کمبود چارچوب‌های نظری بومی در بخش عمده‌ای از مطالعات، بر ضرورت طراحی الگوهای نظری منطبق با ویژگی‌های فرهنگی و مدیریتی این دوران تأکید دارد. |
| کلیدواژه ها |
| مدیریت جهادی، دفاع مقدس، فرماندهان سپاه، تصمیم‌گیری در بحران، فراتحلیل کیفی. |
| وضعیت: پذیرفته شده |
